Veiligheid en paardensport

Veiligheid en paardensport gaan hand in hand! We genieten allemaal graag van het samenwerken met paarden, op welke manier dan ook! Maar paarden zijn vluchtdieren en reageren vaak anders op gevaar dan wenselijk is voor hun en onze veiligheid!

Daarom is het belangrijk om de veiligheid van je paard en jezelf altijd op nummer 1 te zetten. Waar moet je eigenlijk rekening mee houden als je met paarden bezig bent?

Paard is een vluchtdier

Van oudsher is een paard een prooidier en zal dus in voor het paard bedreigende situaties proberen te vluchten, vechten of bevriezen ( flight, fight or freeze), of faint.

• Flight; is het meest bekend; een paard wat wegschiet of zelfs op hol slaat.
• Fight; bijvoorbeeld ook bokken, steigeren en trappen onder.
• Freeze; dit zijn paarden die te braaf lijken in situaties waarin je dit niet zou verwachten, of paarden die sloom worden genoemd.
• Faint; is een vorm van flauwvallen/ voor dood worden aangezien.

Deze situaties kunnen voor zowel paard als mens gevaarlijk zijn of worden. Een paard wat op hol slaat, je eraf probeert te bokken of een trap geeft tijdens het poetsen.

Stalschoenen, rijlaarzen en jodhpurs

Tijdens stalwerkzaamheden of trainen aan de hand is het belangrijk om stevig schoeisel te dragen. Hiermee voorkom je ernstige blessures aan je tenen als een paard op je tenen staat. Maar ook uitglijden wanneer het bijvoorbeeld modderig is. Draag nooit slippers of ander open schoeisel bij paarden! Kies voor bezigheden rondom paarden voor bijvoorbeeld stalschoen Protecto of Jackson van Horka, of de outdoor laars Greenwich of Cornwall.

Tijdens het rijden heb je juist schoeisel nodig met een gladde zool welke doorloopt en een klein hakje heeft. Ook de bovenkant van de schoen of laars dient van glad materiaal te zijn. Draag je jodhpurs, gebruik deze dan alleen in combinatie met ( mini-)chaps van ook een glad materiaal. Gebruik nooit de beugelriem als beugel, ook niet als het voor heel even is. Je voet kan blijven hangen bij een onverwachte reactie van je paard. 

Veiligheidsbeugels

Wil je kiezen voor nog meer veiligheid bij het rijden, kies dan voor een veiligheidsbeugel als stijgbeugel. Deze zijn er in verschillende uitvoeringen en prijs categorieën. Wil je er wedstrijden mee rijden, houdt dan rekening met de eisen van de KNHS ( gesloten beugel welke naar buiten mag openklappen ). Een veiligheidsbeugel is er met een klapsysteem of met een elastiek. Beiden geven ruimte aan de voet om in het geval van een val uit de beugel te komen. Een veiligheidsbeugel kan nooit voor 100% garanderen dat je voet niet blijft hangen, maar verkleint wel dit risico!

Bodyprotector en Backprotector

Ook een bodyprotector en, in mindere mate, een backprotector verminderen het risico op ernstige verwondingen bij een val. Er zijn 3 categorieën; 1, 2 en 3. In Europa moet een bodyprotector voldoen aan de normering voor lichaamsbeschermers voor de paardensport EN13158 en versie vanaf 2018. Aangezien categorie 3 de veiligste is is dit ook de categorie bodyprotector welke wij verkopen. Daarnaast zijn er ook Backprotectors, deze worden volgens een andere normering gekeurd ( EN 1621-2:2014 ) en daarin is er klasse 1 en 2, waarbij 2 de meest veilige categorie is. Uiteraard vindt je deze bij ons in de winkel. Een backprotector klasse 2 geeft minder bescherming, maar meer bewegingsvrijheid als een bodyprotector klasse 3. Dit is uiteraard altijd veiliger als geheel geen bescherming! Overigens geeft geen enkele bodyprotector volledige bescherming bij ernstige ongevallen en voorkomt ook niet dat men bijvoorbeeld geplet kan worden door een paard.

Een bodyprotecor:

• Beschermt de buik en de inwendige organen
• Beschermt de thorax (borst en ribben)
• Voorkom verwondingen aan zacht weefsel, waaronder kneuzingen, snijwonden/scheuren, schaafwonden/contactverbrandingen
• Verminder letsel.

Paardrijcap

Het meest bekende binnen veiligheid en uitrusting van de ruiter is natuurlijk de cap. Sinds 2013 is het ook verplicht om op maneges, rijverenigingen en wedstrijden een cap te dragen. Alle caps die wij verkopen voldoen minimaal aan VG1 01.040.2014-12 gecertificeerd; dit houdt in dat deze een test hebben doorstaan op sterkte van de riempjes en sluitingen, weerstand, stabiliteit en natuurlijk schokabsorptie. De caps met MIPS systeem gaan nog een stap verder door een extra schaal in de cap welke de impact bij een val nog beter verdeelt.

Het is belangrijk dat een cap goed past, meet daarom altijd de hoofdomtrek op op zo’n 2,5 centimeter boven de wenkbrauwen. Caps welke wij verkopen zijn altijd verstelbaar, maar wel binnen een maatrange. Een cap zit goed als deze niet knelt, niet voor de ogen schuift en bij beweging op de plaats blijft. We adviseren om een cap na maximaal 5 jaar te vervangen of na een val ( dus ook als men de cap laat vallen).

Feiten over veiligheid in de paardensport:

Uit onderzoek in 2007 door Consument en Veiligheid bleek dat er jaarlijks gemiddeld 34.000 blessures ontstaan tijdens de omgang met paarden. Veel van deze blessures zijn serieus van aard, dat wil zeggen dat 13% in het ziekenhuis moest verblijven na behandeling. Een kwart van de  ongevallen ontstaan bij vrouwen in de leeftijd van 10 tot 14 jaar. Jaarlijks belanden er gemiddeld 9100 ruiters op de spoedeisende hulp.

Door deze cijfers zou je bijna niet meer durven genieten van paarden. Toch kan dat zeker veilig als je bovenstaande veiligheidsmaatregelen neemt en daarnaast goed kijkt en luistert naar je paard, rekening houdt met het feit dat het een vluchtdier en een kuddedier is en je goed laat begeleiden. Zoals we aan het begin al zeiden; veiligheid en paardensport gaan hand in hand!

Bronnen:

MIPS

Vereniging Eigen Paard, cijfers over ongevallen

Veiligheidsnormeringen bodyprotectors, backprotectors en caps

Wat is toegestaand op wedstrijden, KNHS harnachementsgids

Extra informatie over Freeze, fight, flight en Faint