Hittestress bij paarden! Hoe herken je het en hoe kan je je paard helpen?
Paarden zijn erg gevoelig voor oververhitting, hun veilige lichaamstemperatuur ligt tussen de 37 en 40 graden Celsius. Daarboven veranderen de eiwitten in het lichaam ( zoals bij een gekookt ei)! De ideale omgevingstemperatuur voor een paard ligt tussen -5 en 20 graden Celsius. Boven deze temperaturen moet een paard zichzelf gaan afkoelen;
- door te drinken ( een paard van 600 kilo drinkt op een warme dag 40 liter water of meer!)
- door schaduw op te zoeken of in water te liggen/lopen
- door te zweten ( normaal zweet een paard in de thermoneutralen zone zo’n 10 liter per dag, op een warme dag kan dit wil 4 a 5x zoveel zijn). Een paard wat onder warme omstandigheden, dus buiten de thermoneutrale zone, een uur op L-niveau arbeid verricht verliest nog eens een extra 11 liter zweet.
- door te “panten”, panten is het snel en oppervlakkig ademhalen om af te koelen. We kennen dit ook wel als het hijgen bij honden, echter bij een hond hangt de tong uit de bek. Een paard zal hierbij de tong niet uit de mond laten hangen.
- een paard verliest relatief veel elektrolyten met zweten in vergelijking tot wat wij mensen verliezen aan elektrolyten. Bij het paard bevat zweet meer elektrolyten (zoals natrium, kalium, chloor en calcium) per liter vocht dan het bloed en andere lichaamsvloeistoffen. Een paard verliest daarmee gemakkelijk heel veel zout op een warme dag. Een liksteen is niet altijd voldoende in situaties met veel zweten.
- pas het trainingsschema aan: is het voor jou te warm voor activiteiten dan ook voor je paard! Tot een half uur na arbeid kan de lichaamstemperatuur nog een graad hoger liggen!
- vergeet niet om licht neuzen en kootholtes in te smeren met zonnebrandcrème. Ook voor paarden is verbranding pijnlijk!
Hoe kan je je paard ondersteunen
Als de elektrolytenconcentraties in het lichaam laag zijn, zullen de dorstprikkel en dus de interesse om te drinken verdwijnen. Dit komt omdat het bloed minder zout wordt en daarmee de osmolariteit van het bloed daalt. Een paard kan dus stoppen met drinken! Hou op warme dagen extra de water opname in de gaten en voeg elektrolyten toe aan het drinkwater in een aparte bak of meng deze door het voer. Of geef je paard een direct opneembare gel met elektrolyten.
Je paard afspoelen? Liever niet met te koud water, wel met lauw water! Uit onderzoek blijkt dat 30 seconden fanatiek afspoelen, 30 seconden wandelen en vervolgens dit met het zweetmes verwijderen het meest effectief is ( verdamping verkoelt, net als bij zweten). Zo kan het vocht beter verdampen en wordt de warmte afgegeven in plaats van vastgehouden. Hiermee wordt het ‘koude’ bloed uit de vaatjes in en net onder de huid weer vervangen door warmer bloed uit het lichaam. Vervolgens weer 30 seconden koelen en weer 30 seconden rondstappen en deze cyclus zo vaak herhalen totdat het paard zélf aangeeft het niet meer leuk te vinden. Het zelf aangeven van het paard bleek in onderzoek een betrouwbaardere parameter dan bijvoorbeeld de rectale temperatuur. als er hittestress dreigt zal een paard stoppen met eten om te voorkomen dat ze daarmee nog meer warmte produceren
Transport tijdens warme dagen moet goed worden voorbereid; maak een plan voor het geval de reis niet loopt zoals gepland en reis het liefst in de vroege ochtend of avond wanneer het koeler is. Hou er rekening mee dat de temperatuur in een trailer al snel 10 graden Celsius hoger ligt als de buitentemperatuur. Laat een paard ( geen enkel dier!) dus nooit in een stilstaande trailer of vrachtwagen in de zon staan! Duurt de reis langer dan drie uur, of langer dan twee uur in een warme omgeving, dan is een pauze nodig waarin het dier water en nat hooi tot zich kan nemen. Paarden die volop te eten en te drinken kregen voor transport reisden beter dan paarden die voor transport beperkt voer en water kregen.
Vermijdt de warme uren van de dag tijdens training, kies voor de vroege uren of de latere uren van de dag wanneer het koeler is. Pas de intensiteit van de training aan op de weersomstandigheden.
Gewenning aan hitte
Hoe doen paarden het dan in landen met een warmer klimaat? Deze paarden wennen eraan. Na een periode van 2-3 weken treedt er duidelijk een gewenning op waardoor de dieren meer warmte kunnen verdragen. Met ons Nederlandse klimaat is gewenning doorgaans niet aan de orde omdat de weersomstandigheden vaak erg wisselend zijn.
Bronnen; Dierenkliniek Benschop – Oudewater en Sectorraad Paarden.